Μπεν, Γκότφριντ

(Gotfried Benn, Μάνσφελντε 1886 – Βερολίνο 1956). Γερμανός ποιητής και συγγραφέας. Γιατρός στο επάγγελμα, πρωτοεμφανίστηκε με την ποιητική συλλογή Morgue (1912), μια παρουσίαση της ύπαρξης, όπως την είδε κάτω από τη μορφή της αρρώστιας και του θανάτου. Με τη συλλογή αυτή και με τις επόμενες, Κρέας (1917) και Συντρίμμια (1919), ακολούθησε τα πρότυπα του εξπρεσιονισμού, μεταφέροντας ορισμένα μοτίβα του ρεύματος αυτού – τη διάγνωση του ατόμου σε κλίμακα βιολογικο-υλιστική, την απαισιόδοξη προοπτική της παρακμής αλλά και το βίαιο κομμάτιασμα του λόγου, την άρνηση της «ποιητικής» γλώσσας και την εξύψωση του τεχνικού όρου – σε υποδειγματικό εκφραστικό επίπεδο. Στα ποιήματα που ακολούθησαν, κατέχεται από το αίσθημα μιας ανθρωπολογικής παρακμής, η οποία, στην απαισιόδοξη θεώρηση για την τύχη της λευκής φυλής, συναντάται με τις εθνικοσοσιαλιστικές θεωρίες. Για ένα σύντομο διάστημα, ο συγγραφέας προσχώρησε στο χιτλερικό καθεστώς: αντιλήφθηκε όμως γρήγορα την παράλογη βαρβαρότητα του και απομακρύνθηκε, μέχρι το σημείο να του απαγορευθεί το 1936 κάθε δημοσίευση. Στα 13 χρόνια της απαγόρευσης, ο Μ. καλλιέργησε σε βάθος μια ευρύτατη θεωρητική αιτιολόγηση του μηδενισμού του: Οι στίχοι που συγκέντρωσε στις συλλογές Στατικά ποιήματα (1948) και Διυλίσεις (1953) είναι η ώριμη και σθεναρά προωθημένη, έως τις έσχατες συνέπειές της, προοπτική, στην οποία τα αντικειμενικά δεδομένα της πραγματικότητας έχουν νόημα μόνο επειδή θέτουν την ύλη στην τέλεια μορφική της άσκηση. Η ποίηση ωριμάζει μόνο σε μια διάσταση, αποκλειστική και απροσπέλαστη, της ατομικής συνείδησης: αξιοσημείωτα είναι και τα αφηγηματικά πεζά του, τα συγκεντρωμένα στον τόμο Ο Πτολεμαίος (1949), όπως και ενδιαφέροντα δοκίμια, που δημοσιεύθηκαν επίσης σε ιδιαίτερο τόμο. Ο Μ. ανήκει στον κύκλο της μεγάλης «παρακμιακής» ποίησης του 20ού αι. και παρότι διακόπτει συχνά την επαφή με την ευρύτερη ανθρώπινη και κοινωνική πραγματικότητα του σύγχρονου κόσμου, καθρεφτίζει ωστόσο κάποιες όψεις βαθύτατα αληθινές και δραματικές.